Oczy są znane jako wyjątkowo wrażliwy organ, który odpowiada za jedną z najważniejszych funkcji organizmu, czyli wzrok. Z tego powodu tak ważne jest dbanie o oczy i reagowanie na jakiekolwiek zmiany, które zauważymy w związku ze wzrokiem. Oczy są narażone na dużą ilość różnorodnych schorzeń, których warto unikać i zapobiegać im, aby cieszyć się wspaniałym wzrokiem.
Czym jest gradówka?
Jedną z najczęściej występujących zmian chorobowych umiejscowionych w pobliżu oka, są zmiany pochodzenia zapalnego, u których podłoża powstawania leżą infekcje bakteryjne. Jedną z najbardziej popularnych zmian jest gradówka – niewielki guzek będący efektem zakażenia gruczołu tarczkowego powieki górnej. Zablokowanie ujść gruczołu tarczkowego skutkuje kumulacją łoju w tarczkach powieki górnej. Gruczoły tarczkowe są w rzeczywistości zmodyfikowanymi gruczołami łojowymi, obecnymi po wewnętrznej części powieki. Występują w formie rzędów przebiegających prostopadle do jej wolnego brzegu. Mają żółtawe zabarwienie. Gradówka występuje jako tzw. „torbiel Meiboma”. Jest to łagodna zmiana patologiczna, wypełniona galaretowato-krwistą treścią. Powstawaniu tego rodzaju krosty zwykle towarzyszy tkliwość, zaczerwienienie, ból i obrzęk. Z reguły, gradówka nie jest szkodliwa, ale w postaci nieleczonej sprzyja powstawaniu wad wzroku.
Gradówka widoczna jest jako niewielka wyniosłość ponad linię rzęs, o twardej, zbitej konsystencji. Po odwinięciu powieki, uwidacznia się zgrubienie tarczki, a spojówka powiekowa wokół zmienionego chorobowo gruczołu jest ostro przekrwiona. Czasami pokryta jest ziarniną. Nieleczona gradówka przybiera sporych wielkości, poczyna uciskać na gałkę oczną, powodując jej deformację. Taki stan rzeczy powoduje zaburzenia widzenia oraz zmienia refrakcję wzroku, co jest pierwszym krokiem do rozwoju astygmatyzmu.
Wiele osób często myli gradówkę z jęczmieniem. Dolegliwości te są bowiem dosyć podobne. Jęczmień wywoływany jest poprzez zakażenie bakteryjne gronkowcami. Występuje on w postaci zewnętrznej oraz wewnętrznej. Gradówka to tak naprawdę zaawansowana forma jęczmienia, która może pojawić się w przypadku nieprawidłowego leczenia takiej zmiany chorobowej.
Czy gradówką można się zarazić? Owszem, wywołujące ją bakterie gronkowca możemy przenieść np. podczas dotykania oczy brudnymi rękoma. Właśnie dlatego tak ważna jest prawidłowa higiena oczu.
Dlaczego tworzy się krosta na powiece?
Wydzielina łojowa pochodząca z gruczołów tarczkowych jest jednym z 3 elementów wchodzących w skład łez. Jej zadaniem jest usuwanie ewentualnych substancji szkodliwych oraz bakterii, a więc, oczyszczanie oka. W sytuacji, gdy wydzielina gromadzi się w nadmiernych ilościach, przestaje pełnić swoje funkcje, staje się „uwięziona” w gruczołach, które je produkują. Warto wiedzieć, że wówczas ujście gruczołu przekształca się w torbiel, która stanowi idealną pożywkę tłuszczową dla bakterii, m.in. dla gronkowca złocistego, a do do miejsca zakażenia – ujścia gruczołu, napływają komórki układu odpornościowego, które atakują gruczoł i powodują powstawanie stanu zapalnego. Gradówka w zależności, od ilości zaatakowanych gruczołów, może być pojedyncza lub występować w postaci mnogiej. Gradówka często jest rezultatem nieleczonych ostrych zapaleń gruczołu tarczkowego, tzw. „jęczmienia wewnętrznego”. Faktem jest, że to schorzenie jest trudne do leczenia z uwagi na specyficzną lokalizację – ciężko zaaplikować antybiotyk pod wewnętrzną część powieki. W innym przypadku, u podłoża rozwoju krosty na powiece, leży nużeniec – pasożyt bytujący w gruczołach łojowych i mieszkach włosowych skóry. Akurat w przypadku nużeńca, gradówce towarzyszy zapalenie spojówek.
Również rzadkie mruganie powoduje zaburzenia w produkcji łoju, a tym samym upośledza procesy oczyszczania oka. To z kolei, sprzyja retencji łoju i powstawaniu stanów zapalnych oka. Nierzadko dochodzi w tym wypadku do astenopii – subiektywnego odczucia zmęczenia narządu wzroku, przejawiającego się zaczerwienieniem, łzawieniem i podwójnym widzeniem.
W przypadku niektórych chorób dochodzi do osłabienia funkcji układu odpornościowego. Można wówczas, spodziewać się stanów zapalnych oka. Do chorób predysponujących rozwój gradówki należą trądzik różowaty i łojotokowe zapalenie skóry, a poza tym, anemia i nieleczona cukrzyca.
Leczenie
Podejmując leczenie w zakresie gradówki, musimy liczyć się z faktem, że niestety nie zniknie ona z dnia na dzień – pod tym względem wymagana jest cierpliwość. Taka zmiana chorobowa zachowuje się podobnie jak jęczmień – po pewnym czasie znika samoistnie (w szczególności u dzieci), jednak dzięki prawidłowemu leczeniu możemy skrócić czas jej występowania.
Jeśli gradówki utrzymują się przez dłuższy okres czasu, stosuje się masaż zmienionego miejsca, co ma na celu udrożnienie ujścia gruczołu łojowego oraz ciepłe okłady i antybiotykoterapię, co zatrzymuje rozwój stanu zapalnego. Preferowane są steroidy – ok. 40 mg/dl triamcynolu (0,2-1 ml) w połączeniu z ok. 2% roztworem lidokainy (substanca zneczulająca) i epinefryny, w proporcji 1:1. U osób z łojotokowym zapaleniem skóry czy trądzikiem różowatym najlepsze korzyści przynosi stosowanie ogólnej antybiotykoterapii leczniczej w kierunku chorób dermatologicznych.
W skrajnych przypadkach jeśli gradówki nie znikają, a jedynie coraz bardziej się rozwijają, konieczna może być interwencja chirurga. Jego zadaniem jest wtedy delikatne nacięcie stanu zapalnego i usunięcie znajdującej się we wnętrzu ropy.
Zapobieganie
Jeśli w przyszłości chcesz uniknąć występowania gradówek na Twoich powiekach, warto zastosować w tym celu kilka przydatnych porad. Najważniejsza jest oczywiście właściwa higiena oczy. W tym celu powinniśmy zadbać o codzienne czyszczenie kącików oczu i brzegów powiek. Nic nie stoi na przeszkodzie, by w celu zapobiegania zastosować metody stosowane w trakcie leczenia gradówki. Mowa tutaj o masażach powiek oraz używaniu ciepłych okładów. Dzięki temu zmniejszymy szanse na występowanie złogów łoju i stanów zapalnych. Możemy również poszukać w aptece specjalnych płynów do higieny oka, które pomogą nam we właściwym oczyszczaniu powiek.