Chrom to pierwiastek który został odkryty pod koniec XVII wieku, jednak dopiero w latach 60 XX wieku na podstawie badań wykazano, że jest pierwiastkiem bardzo ważnym, pełniącym kluczową rolę w organizmie człowieka. Pierwiastek ten występuje w dwóch postaciach, Wyróżnia się chrom na trzecim stopniu utlenienia obecnie uznawany za ważny składnik codziennej diety. Druga postać chromu tzw. chrom IV czyli na czwartym stopniu utlenienia uważa się za rakotwórczy i toksyczny dla organizmu człowieka. Nierzadko jest wykorzystywany w przemyśle, a praca wykonywana z narażeniem na jego działanie jest uznawana za zawodowy czynnik ryzyka.
Co ważne, odpowiednia ilość chromu III, przyjmowana w rozsądnych dawkach wykazuje właściwości prozdrowotne, jednak w przypadku jego nadmiaru w organizmie może wykazywać działanie rakotwórcze oraz prowadzić do niepożądanych skutków ubocznych.
Znaczenie chromu w organizmie człowieka
Najważniejszą funkcją chromu w organizmie ludzkim jest jego czynny udział w procesie metabolizmu i rozkładu glukozy. Kontroluje poziom stężenia glukozy we krwi. Ma to szczególne znaczenie dla osób chorych na cukrzycę typu II oraz osób narażonych na te schorzenie w przyszłości. Dzięki jego obecności możliwym jest skuteczniejsze obniżenie glikemii na czczo oraz sprawniejsza odpowiedź komórek organizmu na insulinę.
Pierwiastek ten odgrywa dużą rolę w przypadku leczenia i zapobiegania schorzeniom kobiecym. Jego odpowiednia ilość wpływa na regularność cyklu miesiączkowego oraz występowanie regularnych owulacji. Jego suplementacja jest zalecana w przypadku zespołu policystycznych jajników oraz innych chorobach związanych z nieodpowiednim poziomem hormonów.
Jego suplementacja zalecana jest także osobom borykającym się z zaburzeniami lękowymi, nerwicami oraz depresją. Skutecznie ogranicza wahania nastroju, redukuje stres związany z zespołem napięcia przedmiesiączkowego, wpływa pozytywnie na leczenie zaburzeń afektywnych. Dzieje się tak za sprawą podniesienia poziomu serotoniny oraz zmniejszenie wydzielania kortyzolu przez organizm.
Chrom bierze także udział w metabolizmie tłuszczów i białek a ponadto jest składnikiem enzymów trawiennych. Dzięki tym właściwościom chrom zmniejsza prawdopodobieństwo występowania chorób takich jak miażdżyca, udar, zawał oraz pozostałym schorzeniom układu krwionośnego. Dzieje się tak za sprawą obniżenia stężenia „złego” cholesterolu, przy jednoczesnym zwiększeniu stężenia zdrowego cholesterolu we krwi. Jest polecany osobom cierpiącym na nadwagę oraz otyłość.
Skutki niedoboru chromu
Niedobór pierwiastka jakim jest chrom występuje bardzo rzadko. W przypadku stosowania zdrowej i pełnowartościowej diety do organizmu dostarczana jest jego optymalna ilość. Niedobór chromu może pojawić się w przypadku stosowania diety bogatej w produkty wysoko przetworzone oraz cukry proste. Problem z jego metabolizowaniem może pojawić się też w okresie zwiększonego i długotrwałego stresu, w okresie ciąży i karmienia piersią oraz podczas ostrych i przewlekłych infekcji. Obniżony poziom chromu obserwuje się także u osób starszych, często karmionych pozajelitowo.
Pierwszymi objawami niedoboru chromu są:
– apatia,
– zmęczenie (często przewlekłe),
– nerwowość i wahania nastroju, a także stany lękowe,
– u kobiet zaburzenia miesiączkowania.
Zbyt niska ilość tego pierwiastka dostarczana do organizmu w pierwszej kolejności może powodować zwiększone ryzyko zapadnięcia na choroby związane z metabolizmem insuliny. Zalicza się do nich przede wszystkim cukrzycę oraz insulinoodporność. Co ważne niska ilość chromu przed dłuższy czas może być przyczyną chorób cywilizacyjnych takich jak choroby sercowo-naczyniowe oraz miażdżyca.
Czy nadmiar chromu może być szkodliwy dla człowieka?
Pierwiastek ten dostarczany jest do organizmu człowieka za pośrednictwem skóry, drogą inhalacyjną oraz poprzez spożywanie pokarmów bogatych w chrom. Mimo tego, że istnieje niewielkie ryzyko przedawkowania chromu w pożywieniu, każdą suplementację tym pierwiastkiem warto uprzednio konsultować z lekarzem. Najbardziej narażeni na powikłania związane ze zbyt dużą ilością chromu są osoby narażone zawodowo na kontakt z tym pierwiastkiem. Ma to miejsce w takich gałęziach przemysłu jak przemysł budowlany, chemiczny oraz metalurgiczny.
Nadmiar chromu może prowadzić do:
– występowania stanów zapalnych skóry i licznych zmian skórnych,
– zaburzeń prawidłowej pracy nerek np. uszkodzenia nerek,
– zaburzeń funkcjonowania wątroby (wrzodów, nadżerek) oraz płuc,
– uszkodzeń jelit, nosa i gardła (w przypadku wdychania związków chromu),
– osłabienie układu odpornościowego a także nowotworów.
W przypadku kobiet w ciąży, nadmiar pierwiastka może zagrozić ciąży, prowadzić do komplikacji okołoporodowych oraz zagrozić prawidłowemu rozwojowi dziecka.
W przypadku osób które nie mają potwierdzonego niedoboru chromu przez lekarza nie występuje konieczność suplementacji tego pierwiastka. Produkty zawierające chrom są natomiast polecane osobom które borykają się z zaburzeniami w gospodarce węglowodanów, w szczególności osobom otyłym oraz chorującym na cukrzycę. W takim przypadku warto pamiętać, że suplementację należy przeprowadzić odpowiedzialnie, pod kontrolą lekarza prowadzącego, nigdy na własną rękę.