Temat składników zawartych w polskim pieczywie już od wielu lat jest przedmiotem debaty dietetyków, sportowców i innych osób zaangażowanych w zdrowe żywienie. Chleb chlebowi nierówny – a jego temat przez lata obrósł w mity. Rozprawmy się więc z problemem i zbadajmy, z czym tak naprawdę to się je.
Z czego robi się chleb?
Poszczególne gatunki wypieków mogą cechować się różnicami w doborze składników – niemniej, niektóre powtarzają się częściej od innych. Spośród nich, szczególnie często omawiana jest mąka chlebowa.
Mąka chlebowa – klucz do zdrowego pieczywa
Do otrzymania znanej nam mąki należy zmielić zboże lub inne mączne rośliny. Powstały w ten sposób proszek składa się z dwóch elementów:
czystą mąkę, będącą wynikiem zmiażdżenia ziarna,
otręby, będące pokruszoną skorupką otaczającą ziarno.
W zależności od wielkości tych kawałków, możemy mówić o mąkach jasnych i ciemnych. Te pierwsze, po pozbawieniu z ich składu pozostałości ziaren, mają bardziej sypką konsystencję. Mąka ciemna jest grubsza, a dzięki otrębom nabiera ona wyraźnej tekstury.
Wartość odżywcza mąki jest zależna zarówno od jej świeżości, jak i rodzaju zmielonego zboża. Niemniej, poszczególne rodzaje – spośród których na uwagę zasługuje m.in. mąka orkiszowa, gryczana ciemna, razowa czy szczególnie popularna dziś mąka żytnia – są cennym źródłem witamin z grupy B, błonnika roślinnego, wapnia, magnezu, żelaza czy potasu.
Prawidłowo przeprowadzony proces pozyskiwania różnego rodzaju mąki, jej typ i gatunek mają kluczowe znaczenie dla rodzaju i jakości wypieku.
Drożdże w chlebie – aby ciasto rosło duże
Kolejnym ważnym składnikiem używanym do produkcji ciasta chlebowego są drożdże. Wykorzystuje się je powszechnie w przemyśle spożywczym i są istotnym elementem wyrobów piwowarskich, gorzelniczych, jak również piekarniczych. Używa się ich w celu przeprowadzenia fermentacji alkoholowej – zachodzącego w warunkach beztlenowych procesu biochemicznego, w trakcie którego wytwarza się dużo energii.
Woda, sól, mąka i drożdże – podstawowe składniki nowożytnych wypieków
Zjawisko to prowadzi do wytworzenia się charakterystycznego dla chleba zapachu – jednak najistotniejszym efektem jest spulchnienie ciasta, nadające mu specyficzną fakturę i kształt po upieczeniu. Ponadto, drożdże są cennym źródłem roślinnego białka i witamin z grupy B.
Niestety, osoby uczulone na drożdże powinny wystrzegać się ich zawartości w składzie pieczywa. Mogą one jednak zdecydować się na pyszną alternatywę – czyli chleb na zakwasie.
Zakwas w chlebie – zdrowy smak tradycji
Będący wynikiem fermentacji wody i mąki, zakwas zapewnia wypiekom niepowtarzalny smak i stanowi kluczowy nośnik wartości odżywczych. Zawiera on dzikie drożdże i bakterie kwasu mlekowego. Te ostatnie mają pozytywny wpływ na naszą odporność, trawienie i sprawiają, że pieczywo jest bardziej pożywne.
Chleb wypiekany na zakwasie jest powszechnie polecany dla osób uczulonych na drożdże. Ponadto, cechuje się niskim indeksem glikemicznym. Zakwas jest również naturalnym konserwantem pieczywa – sprawia bowiem, że jego okres świeżości trwa nawet do 10 dni.
Przepis na chleb – zdrowe dodatki do ciasta
Wzbogacając pieczywo o dodatkowe składniki sprawiamy, że staje się ono pełnowartościowym elementem diety. Warto więc zastanowić się, które z nich przyniosą najwięcej korzyści naszym organizmom. Spośród wielu można wymienić m.in.:
Ziarna, stanowiące bogate źródło błonnika i niskonasyconych kwasów tłuszczowych, dzięki którym utrzymasz niski poziom cholesterolu. Na szczęście, polskie piekarnie obfitują w szeroki wybór pieczywa z dodatkiem ziaren – w tym makowych, słonecznikowych, czarnuszki, dyni, sezamu, kminku czy tych z siemienia lnianego.
Będący doskonałym dodatkiem orkisz, czyli kuzyn znanej nam dobrze pszenicy. Zboże to było szeroko rozpowszechnione w średniowieczu. Mamy szczęście, że wróciło dziś do łask – przede wszystkim ze względu na wysoką zawartość błonnika i białka.
Suszone owoce, czyli ciekawy dodatek dla smakoszy lubiących eksperymenty. Zapewniają wypiekom słodszy i bogaty smak. To doskonały wybór ze względu na ich wysoką zawartość witamin i minerałów.
Wiesz, co jesz – więc sięgnij po chleb!
Ze względu na swoją uniwersalność i pyszny smak, chleb tradycyjnie już jest stałym elementem polskiej kuchni. Wybrany z myślą o zdrowiu, wzbogaca dietę nie tylko o składniki odżywcze, ale również wyjątkowe doznania dla podniebienia. Nie pozbawiaj się więc ich pochopnie – zamiast tego, spożywaj pieczywo najwyższej jakości.